Veelgestelde vragen voer Asbest

Een asbestattest is een document waarin vermeld wordt waar asbest voorkomt en hoe het beheerd moet worden. Het attest wordt opgemaakt door een gecertificeerde asbestdeskundige (ADI)

Belangrijke data

• 23/11/2022: verplicht in Vlaanderen bij de verkoop van een pand met bouwjaar voor 2001.
• 2025: verplicht in Vlaanderen voor de algemene delen van een appartementsgebouw.
• 2032: verplicht in Vlaanderen voor élk pand met bouwjaar voor 2001

De verkoper – opdrachtgever – moet een asbestattest aanvragen voor een gebouw dat gebouwd werd voor 2001

Neem contact op met een door OVAM  gecertificeerde asbestdeskundige (ADI) en vul het offerteformulier in.

In het asbestattest staat o.a. volgende informatie :

• De naam en contactgegevens van de eigenaar van het te inspecteren gebouw.
• De exacte locatie en gegevens van het te inspecteren gebouw
• De bouwperiode van het gebouw
• De vermelding en plaats van aanwezigheid van asbest
• De risico’s van asbest
• Toelichting over hoe het veilig kan beheerd of verwijderd worden.

Je kan meer uitgebreide informatie krijgen op de website van OVAM

Alleen door OVAM erkende en  gecertificeerde asbestinventarisateurs mogen een asbestinventarisatie uitvoeren.

Een asbestattest is een document waar de aanwezigheid van asbest in een gebouw vermeld staat. Een asbestinventarisatie is een onderzoek naar de aanwezigheid  van asbest in een gebouw. Het definitieve asbestattest wordt opgesteld op basis van de asbestinventarisatie.

De ADI moet een inspectie op locatie uitvoeren. Dit is auditief – visueel en waar nodig  een niet-destructieve staalafname doen van verdachte materialen en die laten analyseren in een door de FOD-WASO erkend laboratorium.

Sinds 23 november 2022 is het in Vlaanderen wettelijk verplicht om over  een asbestattest te beschikken voor gebouwen  ouder dan 2001 in volgende situaties :

• Bij verkoop of schenking (uitgezonderd erfenis en onteigening) exclusief de gemeenschappelijke delen van de gebouwen (dit pas vanaf 1 mei 2025)
• Recht van vruchtgebruik
• Erfpacht
• Opstalrecht
• Zakelijk recht van gebruik

Vanaf de mei 2025 :

• Voor de gemeenschappelijke delen van gebouwen , bv kelders – trapgangen – garages – liften – e.d.

Vanaf 2032

• Voor iedere woning gebouwd voor 2001 (ook indien geen verkoop of overdracht van eigendom).

Verhuur is momenteel geen aanleiding om een asbestattest te laten opmaken.

Indien er  echter reeds een asbestattest beschikbaar is, dan is het verplicht om een kopie aan de huurder te bezorgen.

Na volledige invoer van de gegevens en uitgevoerde inspecties en analyses  in de databank van OVAM wordt het asbestattest door de asbestdeskundige aan de opdrachtgever bezorgd. Daarna kan het asbestattest ook geraadpleegd worden via de Woningpas.

Er is geen vaste prijs bepaald in de wetgeving. De asbestdeskundige bepaalt zelf de prijs rekening houdend met de richtlijnen die bepaald staan in het inspectieprotocol.

De prijs is onder meer afhankelijk van volgende factoren :

• De grootte – omvang van het te   inspecteren gebouw
• Het aantal te nemen aan monsternames en analyses
• De bijdrage van een retributiekost (€50) die de asbestdeskundige voor elke attest die te storten naar OVAM
• Een bijdrage van €25 die de asbestdeskundige voor elk attest moet storten naar de gecertificeerde controle organisatie.

Voor een wooncomplex met bv meerdere appartementen of kantoren en  gebouwd is voor 2001 is een asbestattest verplicht voor de privatieve delen. Voor de gemeenschappelijke delen van een pand gaat de verplichting  pas in op 1 mei 2025.

De  notaris moet nagaan of er een geldig asbestattest voor de koper beschikbaar is en overhandigd werd.

Indien er geen geldig asbestattest beschikbaar is of tijdig aan de koper werd bezorgd dan kan de koper de nietigheid van de verkoop inroepen.

Als een gebouw overgedragen wordt met het oog op sloop of renovatie,dan  moet een destructieve asbestinventaris opgemaakt te worden.

Voor sommige asbestverdachte materialen is het uitsluiten van het asbest, visueel of auditief niet mogelijk. In dat geval moet de asbestdeskundige een staal nemen voor labo-analyse. Dit volgens de richtlijnen wettelijke bepalingen die vastgelegd zijn in het  inspectieprotocol.

De eigenaar – opdrachtgever is niet verplicht om monsters te laten nemen en mag weigeren om die te laten uitvoeren door de asbestdeskundige inventarisatie. De consequentie is echter wel dat de het materiaal dan als “asbestverdacht” wordt opgenomen in het asbestattest.

U stemt best altijd goed op voorhand met de deskundige af, over hoe de inventarisatie gebeurt en waar hij stalen moet nemen. Zo komt u niet voor verrassingen te staan.

De asbestdeskundige inventarisatie dient minstens een mengmonster van de wanden en 1 van de plafonds te nemen. Die gebeuren in samenspraak met de eigenaar op een weinig zichtbare plaatsen.

Asbest is een natuurlijk voorkomend mineraal dat vaak gebruikt werd in bouwmaterialen zoals:

• gipsplaten;
• cement;
• afvoerbuizen;
• vensterbanken;
• dakbedekking;
• isolatie;
• vloerbedekking.

Asbest werd gebruikt in tal van materialen en toepassingen. Hieronder worden de belangrijkste plaatsen opgesomd:

• Onderdelen van dak en gevel: dakleien, dakbeschot, regenpijp, schoorstenen, schouwpijp, afvoergoten- en buizen.
• Isolatie zoals golfplaten, leidingisolatie, bepaalde geïsoleerde draagstructuren.
• Interieur: vloerbekleding, wanden, vals plafond, decoratie, schrijnwerk (ramen, deuren, vensterbanken, omlijsting)
• Beglazingskit
• Vinyltegel, plafondplaten, structuurverf
• Leidingen, riolering, ventilatiekokers, kabeldoorgangen, liftkokers
• Zekeringskasten, wandcontactdozen, elektriciteitscabines
• Elektrische toestellen: Droogkasten, wasmachines, koelkasten, haardrogers, verlichting, verwarmingsketels
• Remblokken, remschijven en koppelingschijven
• Bloembakken, vensterbanken

Dit is zeker geen volledige opsomming van alles waarin men asbest kan aantreffen. In de realiteit zal asbest op nog veel meer plaatsen en in nog een hoop andere materialen voorkomen.

• Het is geen verplichting werken uit te voeren om het eventueel aanwezige asbest te verwijderen en dus je woning asbestveilig te maken. Als eigenaar heb je de vrije keuze. 
• Het is echter wel aan te raden als er sowieso werken zijn waarbij asbesthoudende materialen kunnen vrijkomen om ze te laten verwijderen.

Asbest is een stof die tot eind jaren 90 vaak gebruikt werd in heel veel verschillende bouwmaterialen. Het was enorm populair, want sterk, slijtvast, brandwerend en goedkoop. Maar er bleken ook grote gezondheidsrisico’s aan verbonden. Sinds 1998 is het daarom verboden om nog asbest te produceren, te gebruiken of te hergebruiken. Toch zit er volgens OVAM nog asbest in zo’n 2,8 miljoen woningen en gebouwen in Vlaanderen.

Zorg er vooral voor dat je het dak niet beschadigt door het breken, boren, slijpen of schuren van de leien of golfplaten. Hierdoor kunnen namelijk asbestvezels vrijkomen. Een aantal handelingen zijn bij wet verboden , zoals :

• Ontmossen en schuren: dit kan het cement beschadigen waardoor er stof of door het gebruikte water asbestvezels kunnen vrijkomen. Zo komen ze terecht in de lucht of het bodemwater.
• Zonnepanelen en overzetdaken zetten : doordat ze rechtstreeks op de dakbekleding worden bevestigd, kunnen ze de asbesthoudende leien en platen beschadigen.
• Afvalwater met asbestvezels in riool laten lopen: bij werken aan het dak met bijvoorbeeld een hogedrukreiniger kan een grote hoeveelheid water vrijkomen die terechtkomt in de riool.

Als je dak beschadigd is en je ingrijpende werken wilt doen om het asbesthoudende dak te vervangen (of verwijderen), dan kan je kiezen om dit te laten doen door een gewone aannemer mits zijn werknemers het jaarlijks opleidingsattest ‘eenvoudige handelingen’ behaalden. Je mag dit echter ook zelf doen onder bepaalde strikte voorwaarden. Dit is enkel het geval bij hecht-gebonden asbest en als je aan een aantal criteria voldoet:

• Geen breuk. Het asbestmateriaal mag tijdens de klus niet breken of beschadigd raken.
• Schroevendraaier. Je moet het materiaal kunnen losschroeven met een traagdraaiende schroevendraaier.
• Goede staat. Het asbest mag geen slijtage, breuk of andere beschadigingen vertonen.
• Geïnformeerd. Je dient je volledig te informeren over de gevaren van asbest en de correcte verwijderingsprocedure.

In alle andere gevallen moet je verplicht beroep doen op een erkende asbest-verwijderaar. Zowel particulieren als bedrijven riskeren hoge boetes bij illegale asbestverwijdering. Onzorgvuldige verwijdering brengt ernstige gevaren met zich mee voor zowel jouw gezondheid als die van je omgeving.

(Bron: OVAM – 12.12.2022)

Sinds 27 april 2019 is het verboden om zonnepanelen, een overzetdak of andere constructies (zoals reclamepanelen) te plaatsen op asbestcementen dak- of gevelbekleding. Ook in het geval van een asbesthoudend onderdak is dit niet mogelijk.

Waarom dit verbod? Bij de werken die daarvoor nodig zijn, wordt er geboord, geslepen en genageld in het asbesthoudende materiaal. Daarbij komen asbestvezels en asbestdeeltjes vrij in de omgeving en verontreinigen ze onderliggende materialen. Een overzetdak over een oud, verweerd asbestdak plaatsen is bovendien een slecht idee. Je blijft zitten met een risicovolle asbestbron en het doet de waarde van de woning dalen.

Proces-verbaal

We merken dat dit verbod nog niet voldoende gekend is bij dakaannemers en PV-installateurs, maar ook bij de opdrachtgevers zelf. Ook bij de bevoegde toezichthouders milieu is nog onvoldoende gekend hoe hiertegen bestuurlijk kan opgetreden worden.  Belangrijk aandachtpunt is dat de verbodsbepaling het plaatsen verbiedt, maar niet het bezit ervan. Eigenaars die reeds zonnepanelen of overzetdaken bezitten, zijn niet in overtreding. Ze worden uiteraard wel geconfronteerd met de mogelijke minwaarde of extra kosten in de toekomst.

Richtlijnen voor toezichthouders

Bevoegde toezichthouders milieu kunnen bij vaststelling verbaliseren en handhaven:

• Een lokale toezichthouder kan bij vaststelling van overtreding een pv opmaken ten laste van de plaatser van de constructie. Gebeurt de vaststelling op heterdaad, is het eenvoudig om de overtreder te identificeren. Gebeurt de vaststelling achteraf, zal de toezichthouder moeten onderzoeken wanneer de plaatsing is gebeurd (voor of na 27/4/2019) en door welke firma de plaatsing is uitgevoerd. Hij moet niet aanmanen of een bestuurlijke maatregel opleggen om de panelen terug te verwijderen, omdat dan een nieuw risico ontstaat op asbestvezelverspreiding. Het dak is dan al beschadigd en het demonteren zou nieuwe risico’s en schade kunnen veroorzaken. Wanneer de plaatsing van de dragende constructie nog moet starten, heeft het zin de plaatsing stop te zetten.
• Bijkomend kan bij vaststelling ook de aanwezigheid van achtergelaten asbeststof en -deeltjes worden opgenomen in het pv. Als de toezichthouder asbestverontreiniging vaststelt, kan hij hiervoor een bestuurlijke maatregel opleggen om het te laten saneren.
• Omdat ook de opdrachtgever niet helemaal vrijuit gaat, is het aangewezen een aanmaning op te maken ten aanzien van de opdrachtgever. Deze aanmaning biedt een opportuniteit om de overtreder te informeren over de bestaande wetgeving. Heeft de eigenaar van de woning zelf zonnepanelen geplaatst, kan er uiteraard wel een pv voor de eigenaar opgemaakt worden, die dan de hoedanigheid heeft van ‘plaatser van zonnepanelen’.

Als bij een interventie vastgesteld wordt dat de plaatsing door werknemers gebeurt, is het aangewezen om ook de Externe directies Toezicht op het Welzijn op het Werk te contacteren. Zij zijn bevoegd voor de bescherming van werknemers op het werk. De Codex WOW verbiedt immers ook deze handelingen.

Wel of niet asbesthoudend?

Dak- of gevelbekleding uit vezelcement ouder dan 1990 is altijd asbesthoudend. Voor de bouwjaren 1990 tot 2001 moet er een ‘NT’-kenteken aanwezig zijn, een verstevigingsstrip (golfplaten) of is een labo-analyse nodig om te kunnen bepalen dat het materiaal niet-asbesthoudend is. Indien het gaat om een asbestverdacht dak, is het aan de vermoedelijke overtreder om aan te tonen dat het dak asbestvrij is.

(Bron: OVAM – 12.12.2022)